علوم زمین خوارزمی

نهشته های کرتاسه زیرین در برش دیهوک واقع در جنوب شرق طبس 5/72 متر ضخامت داشته و از کنگلومرا، ماسه سنگ، سنگ آهک اربیتولین دار، سنگ آهک اائیدی، مارن و سنگ آهک ماسه ای تشکیل شده اند. مرز زیرین این نهشته ها با سنگ آهک های سازند اسفندیار به صورت گسله بوده و مرز بالایی آن با کنگلومرای کرمان به صورت ناپیوستگی فرسایشی می باشد. در این مطالعه تعداد 53 نمونه آنالیز شده و بر اساس مطالعات فسیل شناسی تعداد چهار جنس و سه گونه اربیتولین به نام های Palorbitolina lenticularis, Preaorbitolina cormyi, Mesorbitolina texana, Orbitolina sp. و سه بیوزون Palorbitolina lenticularis Interval Zone, Preaorbitolina cormyi Total range Zone, Mesorbitolina texana Interval Zone شناسایی شده است. سن بخش کربناته این توالی با استناد به جنس و گونه ها و بیوزون های اربیتولینی شناسایی شده باره مین پسین تا آپتین پسین می باشد. در این توالی تعداد 2 رخساره آواری متعلق به کمربند ساحلی اکسیدی شامل یک رخساره کنگلومرایی Gcm پرکننده کانال ساحلی و یک رخساره ماسه سنگی با بین لایه های گلسنگ متعلق به زیر محیط دور از ساحل (offshore transition) و 12 رخساره کربناته از دریا به سمت خشکی شامل دو رخساره و پنج ریز رخساره اربیتولینی متعلق به دریای محدود شده تا دریای باز کم عمق، نه رخساره و دو ریز رخساره گرینستونی تا پکستونی متعلق به کمربند پشته ای و یک رخساره مارنی فاقد فسیل متعلق به پهنه جزر و مدی شناسایی شده است. این نهشته ها طی چهار سکانس رسوبی رده سوم راسب شده اند و در این سکانس ها هر دسته رخساره خود شامل چند پاراسکانس پیشروی و پسروی می باشد. مرز بین سکانس ها با توجه به حضور فراوان اکسید های آهن در اطراف اربیتولین ها و دیگر آلوکم ها SB1? است. مرز سکانسی آغازین توالی با توجه به گسله بودن نامشخص و مرز پایانی توالی با توجه به شواهد خروج ازآب SB1 و از نوع RSME است. با توجه به حضور فسیل های شاخص در سکانس ها، سکانس رسوبی اول (بخش کربناته) در باره مین پسین-آپتین پیشین، سکانس های رسوبی دوم و سوم در آپتین پیشین و سکانس رسوبی چهارم در آپتین پسین راسب شده است. تفسیر تغییرات سطح آب این نهشته ها در زمان رسوبگذاری با منحنی های جهانی تا حدودی مطابقت دارد و تفاوت های موجود ناشی از پیشروی و پسروی های متناوب به سبب تکتونیکی بودن منطقه است.