نشریه علوم زمین خوارزمی

باتولیت بزمان در جنوب شرق ایران و در حاشیۀ جنوبی بلوک لوت قرار دارد. این مجموعه نفوذی با طیف سنگ‌شناسی آلکالی‌گرانیت، گرانیتوئید حدواسط (کوارتزمونزونیت-کوارتزمونزودیوریت-گرانودیوریت) و گابرو همراه با دایک‌های لوکوکرات (آپلیتی) در درون سنگ‌های رسوبی پالئوزوئیک بالایی نفوذ کرده و سبب ایجاد هالۀ دگرگونی در سنگ‌های پیرامون شده است. نسبت A/NK>1 و 1> A/CNKنشان‌دهندۀ ماهیت متاآلومینوس گرانیتوئیدهاست. نسبت‌های اولیه ⁸⁷Sr/⁸⁶Sr نمونه‌های بزمان <0.706)) است که نشان‌دهندۀ خاستگاه ماگمایی نوع I است. از طرفی خصوصیات ژئوشیمیایی و کانی‌شناسی نیز نشان‌گر تیپ I باتولیت بزمان است. در نمودارهای هارکر روند تغییرات عناصر اصلی و فرعی با حصول گرانیتوئیدها از طریق فرایند تفریق ماگمایی از گابروها سازگاری نداشته که این مسئله با آرایش الگوهای نمودارهای عنکبوتی و عناصر نادر خاکی نرمال شده نیز تأیید می‌شود. در نمودارهای چند عنصری نرمال شده، عناصر لیتوفیل بزرگ یون(LILE)  مانند Rb و K آنومالی مثبت داشته در حالی‌که عناصر با قدرت میدان بالا(HFSE)  مانند Ti،  Nbو  Ta دارای آنومالی منفی هستند. با توجه به ژئوشیمی عناصر اصلی، مانند نسبت‌ کم (Na₂O+K₂O)/(MgO+FeO+TiO₂)، K₂O/Na2O و /(MgO+FeO+TiO₂) Al₂O₃ و نیز مقادیر زیاد CaO/Al₂O₃ و CaO+FeO+MgO+TiO₂، گرانیتوئیدهای حدواسط منطقه شباهت زیادی به مذاب‌های بخشی حاصل از یک منشأ آمفیبولیتی/ متابازالتی دارند. به‌علاوه مدل‌سازی عناصر کمیاب نیز نشان می‌دهد گرانیتوئیدهای حدواسط منطقه می‌تواند از ذوب بخشی دهیدراسیون بین ۱۰ تا ۳۰ درصد از یک منشأ آمفیبولیتی و با حضور مجموعه کانی‌های رستیتی پلاژیوکلاز، کلینوپیروکسن، ارتوپیروکسن و اکسیدهای آهن- تیتان حاصل شود. بر اساس اختصاصات شیمیایی، باتولیت بزمان در یک محیط قوس آتشفشانی (حاشیه فعال قاره‌ای) تشکیل شده است. از این رو، به‌نظر می‌رسد در زمان کرتاسه پسین، در موقعیت حاشیۀ جنوبی بلوک لوت یک حاشیه فعال وجود داشته که ناشی از فرورانش لیتوسفر اقیانوسی شاخه‌ای از نئوتتیس به زیر حاشیۀ جنوبی اورازیاست. طبق مدل جدیدی که در این تحقیق ارائه شده فرورانش یاد شده ممکن است متفاوت از فرورانش کنونی در منطقه مکران و در ارتباط با یک حوضه اقیانوسی در جنوب خرده قاره ایران مرکزی در موقعیت فرونشست جازموریان باشد.