کانسار آهن آنومالی16 ب بافق در زون ساختاری ایران مرکزی واقع شده است. از دیدگاه زمین شناسی کهن­ترین سنگ­های این ناحیه، واحد­های دگرگون شده پرکامبرین از نوع گنایس، میکاشیست، آمفیبولیت و میگماتیت بوده که پی سنگ منطقه را تشکیل داده است. توده نفوذی زیر زون کانه­دار با گابرو دیوریت­- سینیت­های قلیایی مشخص می­شود که مجموعه کمپلکس دگرگونی بنه شورو و واحدهای آهکی را قطع کرده است. کانی­زایی فلزی در ارتباط با سنگ­های گابرودیوریت و اسکارنی رخ داده است. مگنتیت فراوان­ترین کانه در محدوده مورد مطالعه است و با ساخت توده ای، برشی و دانه پراکنده دیده می­شود. دانه­های آن شکل­دار تا بی­شکل است. مگنتیت در سطح زمین اکسید شده و به کانی­های هماتیت، گوتیت و دیگر اکسیدهای آهن دگرسان می­شود. کانی­های فلزی همراه مگنتیت، پیریت، کالکوپیریت و پیروتیت است که با کوارتز، اکتینولیت، کلسیت، اپیدوت، پیروکسن و گارنت همراه است. تطابق نمودارهای عناصر نادر خاکی در کانی­سازی آهن­ و توده نفوذی نشاندهنده احتمالی یکسان بودن منشا کانی سازی با توده نفوذی است. عیار اکسید آهن در کانسنگ بین25 تا 75 درصد تغییر می­کند. عنصر آهن با اکسیدهای تیتانیم، منیزیم، منگنز ، فسفر، پتاسیم و سدیم همبستگی منفی نشان می­دهد. بر اساس رابطۀ کبالت با نیکل، کروم با نیکل، کروم با وانادیم، این کانسار آهن در محدوده کانسارهای با منشا هیدروترمال قرار می گیرد. با توجه به نسبت Al/Co  و Sn/Ga این کانسار در محدوده کانسارهای تیپ اسکارنی است. بر اساس الگوهای پراکندگی عناصر کمیاب کانسار آهن آنومالی 16 ب با کانسارهای تیپ اسکارنی بیشتر شباهت دارد. شواهد زمین شناسی، کانه نگاری و همچنین ژئوشیمیایی کانی مگنتیت نشاندهنده منشاء اسکارنی برای کانی سازی آهن آنومالی 16 ب است. آهن توسط سیالات داغ حاصل از توده­های نفوذی، جابجا شده و در حدفاصل بین واحدهای دگرگونی و مرمر تجمع حاصل کرده است. مقدار δ³⁴S در سولفات­های پرکامبرین-کامبرین بین18 تا31+ در هزار می­باشد، که با توجه به داده­های موجود مقدار δ³⁴S در آنومالی 16ب بین21/42 تا27/22+ در هزار است. ایزوتوپ­های گوگرد محدوده مورد مطالعه منشا آب دریاهای قدیمی را دارد و سیالات جوی منشا تشکیل آن است. باتوجه به این نتیجه و همراهی پیریت­ها با مگنتیت می­توان چنین نتیجه گرفت که منشا مگنتیت­های این محدوده با پیریت­های محدوده بایستی یکسان باشند.ر

واژه‌های کلیدی: کانه‌زایی آهن، ژئوشیمی، اسکارن، ایزوتوپی گوگرد، آنومالی 16 ب، بافق، یزد

متن کامل [PDF 1638 kb]   (1510 دریافت)