سیاست استفاده از هوش مصنوعی
| تاریخ ارسال: 1404/9/11 |
سیاست "نشریه علوم زمین خوارزمی" در قبال استفاده از هوش مصنوعی مولد (GenAI)
"نشریه علوم زمین خوارزمی" با آگاهی از نقش فزاینده ابزارهای هوش مصنوعی مولد (GenAI) در فرایند نگارش، ویرایش و تحلیل دادهها، دستورالعملهایی را برای استفاده شفاف، اخلاقی و مسئولانه از این ابزارها ارائه میدهد. هدف از این بیانیه، حفظ تمامیت علمی، اصالت آثار و مسئولیتپذیری نویسندگان است.
۱- اصل مسئولیتپذیری
تمام نویسندگان انسانی مسئول نهایی صحت، اصالت، دقت علمی و رعایت اصول اخلاقی مقاله هستند. هیچ ابزار هوش مصنوعی مولدی نمیتواند بهعنوان نویسنده، نویسنده همکار یا مشارکتکننده در مقاله ذکر شود؛ این ابزارها فاقد آگاهی و مسئولیت حقوقیاند.
۲- افشای اجباری در استفاده از GenAI
هرگونه استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی مولد در فرآیند نگارش، ویرایش، تحلیل داده یا تولید تصاویر باید بهطور شفاف در مقاله اعلام شود.
افشا باید شامل نام و نسخه ابزار، نوع استفاده و نقش نویسنده در بازبینی خروجی باشد.
نمونه عبارت پیشنهادی برای درج در مقاله:
در فرایند نگارش این مقاله از ابزار [نام ابزار، نسخه] برای [توضیح نوع استفاده، مانند بهبود زبان و نگارش] استفاده شد. نویسندگان محتوای تولیدی را بازبینی کرده و مسئولیت کامل صحت و اصالت آن را میپذیرند.
۳- موارد استفاده مجاز
استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی مولد تنها در موارد زیر منوط به اعلام آن مجاز است:
- بهبود دستور زبان، خوانایی و کیفیت نگارش، بهویژه برای نویسندگان غیربومی؛
- کمک در ساختاردهی ایدهها یا خلاصهسازی متون پیشینه پژوهش؛
-کمک در تولید یا اشکالزدایی کدهای تحلیلی، مشروط به کنترل و تأیید انسانی.
۴- موارد استفاده غیرمجاز و ممنوع
هرگونه استفاده از هوش مصنوعی مولد برای مقاصد زیر غیرقابل قبول است:
- تولید یا تحریف دادهها، جداول، نمودارها یا مراجع ساختگی؛
- نگارش بخشهای علمی اصلی (پیشینه، بحث، نتیجهگیری) بدون بازبینی دقیق انسانی؛
- استفاده پنهانی بدون اعلام آن؛
- بازنویسی متون دیگران بدون استناد (سرقت ادبی)؛
- استفاده توسط داوران یا ویراستاران برای ارزیابی مقالات در سامانههای عمومی هوش مصنوعی.
۵- مسئولیت ویراستاران و داوران
داوران و ویراستاران موظفاند از ارسال یا بارگذاری محتوای محرمانه مقالات در هر سامانه هوش مصنوعی عمومی خودداری کنند.
۶- ملاحظات اخلاقی و حقوقی
هوش مصنوعی باید بهگونهای استفاده شود که باعث نقض حقوق مالکیت فکری، ایجاد سوگیری یا تحریف علمی نشود. نویسندگان باید هرگونه خروجیGenAI را بهطور نقادانهای ارزیابی کرده و از صحت علمی آن اطمینان حاصل کنند.
۷- پیامدهای نقض سیاست
عدم رعایت موارد فوق میتواند منجر به:
- رد مستقیم مقاله؛
- انتشار اعلامیه نگرانی یا بازپسگیری مقاله؛
- اطلاعرسانی رسمی به مؤسسه نویسنده متخلف گردد.
۸- بازبینی و بهروزرسانی
با توجه به تحول سریع فناوری هوش مصنوعی، این سیاست بهطور مستمر بازبینی و بهروز خواهد شد تا با آخرین استانداردهای ملاحظات حقوقی و اخلاقی سیاست نشر همگام بماند.
[ ادامه مطلب ]
