در پهنه البرز غربی، دو نهشته بنتونیتی (نیاق و اردبیلک) در نزدیکی هم و در یک افق چینه شناسی، ولی با مجموعه کانی‌‌های دگرسانی تقریباً متفاوت وجود دارند (در نیاق همراه با ایلیت و در اردبیلک بدون ایلیت). توفهای دگرسان نشده از نوع لیتیک کریستال توف و کریستال ویتریک توف بوده و از کانی‌‌های کوارتز، پلاژیوکلاز، بیوتیت، پتاسیم‌فلدسپار و کانی‌‌های تیره همراه با خرده‌های سنگی و مقدار قابل توجهی (تا ۴۰درصد حجمی) زمینه شیشهای تشکیل شدهاند. نتایج پراش پرتو ایکس نشان میدهد که مونتموریلونیت + آلکالی فلدسپار + پلاژیوکلاز + کوارتز ± ایلیت ± کائولینیت، مجموعه کانی‌‌های پهنه دگرسانی در مناطق مورد مطالعه هستند. با این حال، به دلیل فراوانی بیشتر ایلیت در منطقه نیاق، این نهشته از مرغوبیت بالاتری نسبت به نهشته اردبیلک برخوردار است. بررسی ژئوشیمی عناصر اصلی حکایت از آن دارد که Na۲O، K۲O و تا حد کمتری Al۲O۳ و Fe۲O۳ در پهنه‌های دگرسانی تهی شدهاند. در صورتی که SiO۲ و CaO رفتار متفاوتی در دو منطقه مورد مطالعه نشان میدهند؛ به این معنی که در نیاق SiO۲ غنی و CaO تهی و در اردبیلک SiO۲ تهی و CaO غنی شدهاند. عناصر نادر خاکی در پهنه‌های دگرسانی هر دو ناحیه غنی شدهاند. در صورتی که عنصر Eu تهی شدگی قابل توجه نشان میدهد (به ویژه در نیاق) که خود میتواند به دلیل دگرسانی فلدسپارها و شستشوی Eu در سیالات آبگین باشد. به غیر از برخی عناصر که تهی شدگی قابل توجهی نشان میدهند (ΔCi = -۵۳ در اردبیلک و ΔCi = -۶۴,۹۱ to -۸۴.۹۷ در نیاق)، سایر عناصر با قدرت میدان بالا (به ویژه Nb، Ta و Hf) در طی دگرسانی بیتحرک بودهاند. بررسی‌‌های این پژوهش نشان میدهد که سیالات داغ، بسیار اسیدی (pH<۴) و قلیایی، عامل تهی شدگی Zr در پهنه‌های دگرسانی بودهاند. لذا به نظر میرسد که یک توده نفوذی پنهان در زیر منطقه گسل خورده نیاق، عامل گرم کردن و پویایی سیالات در میان سنگ‌‌های توفی منطقه بودهاند. تجمع غیر عادی دایک‌‌های بازیک و یک گنبد آتشفشانی ریوداسیتی در منطقه نیاق، این نتیجه را تقویت میکند
