جستجو در مقالات منتشر شده


کاربران عمومی فقط به فهرست مقالات منتشر شده دسترسی دارند.
۱۰ نتیجه برای موضوع مقاله:

آقای ابراهیم طالع فاضل،
جلد ۲، شماره ۱ - ( بهار و تابستان ۱۳۹۵ )
چکیده

شورابه‌های حوضه‌ای غنی از فلز به‌عنوان عامل کلیدی در شکل‌گیری ذخایر فلوئوریت-باریت (سرب و روی) مرتبط با ساختار هستند که در اغلب موارد منشأ فلز و مواد معدنی از سنگ بستر زیرین تأمین می‌شود. کانسار رگه‌ای فلوئوریت-باریت±سولفید آتش‌کوه در جنوب‌شرق استان مرکزی، نمونه‌ای از این ذخایر است که کانی‌سازی در آن با ماهیت اپی‌ژنتیک و ساخت و بافت‌های پرکننده فضای‌خالی، برشی و حفره‌ای در سنگ میزبان کربناته-شیلی با گسترۀ زمانی ژوراسیک پیشین تا میانی شکل گرفته است. کانی‌سازی رگه‌ای در ارتباط با شکستگی‌های محلی با راستای ESE-WNW و NNE-SSW تشکیل شده، که همراه آن دگرسانی‌های دولومیتی، سیلیسی و آرژیلیک قابل مشاهده است. علاوه بر این، مقادیر ناچیزی از کانی‌های سولفیدی گالن، پیریت و کالکوپیریت نیز به‌صورت ‌پراکنده در رگه‌ها مشاهده شد. طبق شواهد، کانی‌سازی فلوئوریت و کانی‌های همراه، طی سه مرحله در منطقه شکل گرفته است که در آن سه تیپ میانبار به‌ترتیب فراوانی شامل: ۱) میانبارهای آبگین غنی از مایع (L+V)، ۲) حاوی فاز جامد (L+V+S)، ۳) دارای فاز CO۲ (L۱+L۲+V)، در کانی‌های فلوئوریت، باریت و کوارتز تشخیص داده شد. بر مبنای قطع ایزوکورهای میانبارهای آبگین و دارای فاز CO۲، کانی‌سازی مرحله نخست در فشار Mpa ۱۵۰ و دمای C°۲۵۰ و کانی‌سازی مرحلۀ پایانی در فشار کم‌تر از Mpa ۱۰۰ و دمای C°۲۰۰ رخداده است. طبق شواهد ریزدماسنجی میانبارهای سیال، بنظر می‌رسد در منطقه آتش‌کوه شورابه‌های حوضه‌ای غنی از نمک، ضمن انجام تبادلات وسیع سیال-سنگ، دچار تحولات شیمی سیال از طیفی غنی از Na به طیف شورابه‌های غنی از Ca-K–Mg±Na شده است. طی این فرآیند رخداد متاسوماتیزم-Mg و دگرسانی دولومیتی‌، موجب افزایش نسبت Ca/Na سیال و تشکیل کانی‌سازی فلوئوریت شده است. طبق این شواهد، می‌توان گفت رگه‌های فلوئوریت-باریت±سولفید کانسار آتش‌کوه احتمالاً در نتیجه اختلاط غیر هم‌دمای اعضای انتهایی یک شورابه Na–K±Ca–Mg اولیه (با منشأ واحدهای تبخیری تریاس-ژوراسیک) و شورابه‌های غنی از کلسیم (ناشی از تبادلات سیال-سنگ)، شکل گرفته‌اند. پس از آن، تزریق آب‌های جوی رقیق‌شده در نتیجه فشارزدایی و جابه‌جایی وسیع آن‌ها در افق‌های زیرین، طی مراحل پایانی کانه‌زایی رخ‌داده است. 


دکتر رضا علی پور، خانم نسیم رحمانیان، آقای عارف شمس زاده،
جلد ۴، شماره ۱ - ( بهار و تابستان ۱۳۹۷ )
چکیده

تاقدیس دره­بانه­خاوری در پهنه ساختاری لرستان و در باختر کمربند چین­خورده-رانده زاگرس واقع شده است. در این پهنه گسل­های راندگی و سطوح جدایشی نقش مهمی در هندسه و کینماتیک ساختارهای چین­خورده ایفا می­کنند. در این پژوهش با استفاده از تفسیر پنج نیمرخ لرزه نگاری دوبعدی، ترسیم نیمرخ­های ساختاری، اطلاعات چاه­های حفاری شده در تاقدیس­های همجوار و تجزیه و تحلیل­های مربوطه، الگوی دگرریختی و هندسه ساختاری تاقدیس دره­بانه­خاوری مورد مطالعه قرار گرفته است. بر این اساس تاقدیس دره­بانه­خاوری از نوع چین­های جدایشی است که دو سطح جدایشی بالایی و میانی هندسه ساختاری آن را تحت تاثیر قرار داده است. سازند شیلی گرو به عنوان سطح جدایش میانی و سازند فلیشی امیران به عنوان سطح جدایش بالایی باعث دگرریختی منطقه شده است. ضخامت زیاد سطح جدایش بالایی باعث تشکیل تاقدیس­هایی با طول موج و دامنه کوتاه در سطح و همچنین باعث تشکیل چین­خوردگی­های ناهماهنگ سطحی روی تاقدیس­های عمقی شده است. همچنین تجزیه و تحلیل پارامترهای هندسی تاقدیس دره­بانه نشان می­دهد که این تاقدیس یک چین نامتقارن و غیراستوانه­ای و از نظر فشردگی باز و ملایم با نسبت ابعادی پهن است.
دکتر ابراهیم طالع فاضل، مهندس مهین رستمی،
جلد ۵، شماره ۲ - ( پاییز و زمستان ۱۳۹۸ )
چکیده

کانسار مگنتیت ± آپاتیت لکه­سیاه در شمال­شرق بافق و در زون ساختاری ایران مرکزی قرار دارد. سنگ میزبان کانسار شامل توالی­های ضخیم آتشفشانی-رسوبی به سن کامبرین زیرین است که به‌صورت مجموعه کالدرایی لکه­سیاه رخنمون دارد. کانه­زایی آهن به‌صورت عدسی­های مگنتیت و هماتیت اغلب همراه کانی­های باطله آپاتیت، کوارتز و کلسیت تشکیل شده­ است. براساس شواهد پتروگرافی میانبارهای سیال، پنج نوع میانبار سیال شامل چندفازی (L+V+S۱+S۲)، سه فازی (L+V+S)، دوفازی غنی از مایع (L+V)، دوفازی غنی از گاز (V+L) و تک فاز گاز (V)، در کانی­های کوارتز و آپاتیت کانسار لکه­سیاه شناسایی شد. میانبارهای سه فازی فراوان­ترین نوع میانبارها هستند که دمای همگن­ شدن برای کوارتز بین ۱۲۳ تا°C  ۵۳۰ (متوسط C° ۳۴۴) و در آپاتیت بین ۱۷۵ تا °C ۴۲۰ (متوسط C° ۳۸۵)، به‌دست آمد. هم‌چنین، تغییرات شوری در میزبان کوارتز بین ۳۰ تا ۵۸ درصد وزنی معادل نمک (متوسط ۴۰ درصد وزنی) و در آپاتیت بین ۳۴ تا ۵۳ درصد وزنی معادل نمک (متوسط ۶/۴۱ درصد وزنی)، را نشان می­دهد. فشار محاسبه شده در سیستم H۲O-NaCl، بین ۱۰ تا ۵۰۰ بار و معادل عمق ۳/۰ تا ۵/۱ کیلومتری، به‌دست آمد. مقادیر δ۱۸Owater در تعادل با کوارتز بین ۵/۷ تا ۱۱ درهزار است که نشان­دهندۀ سیال با خاستگاه ماگمایی است. براساس تغییرات وسیع دمای همگن­شدن نهایی و شوری و نیز هم‌بستگی مثبت آن‌ها در میانبارهای سیال، اختلاط سیال ماگمایی دما و شوری زیاد با سیال سرد با شوری کم (مشابه سیال جوی)، از عوامل مؤثر در رخداد کانسار لکه­سیاه است.
 
مهسا طهماسبی، جواد ایزدیار، علی اصغر سپاهی، صادق درخش،
جلد ۶، شماره ۱ - ( بهار و تابستان ۱۳۹۹ )
چکیده

شیست­های پلیتی که دارای مجموعه کانیایی فشار بالا هستند، در شمال­غربی شهر نهاوند از نوار دگرگونی سنندج - سیرجان واقع در غرب ایران یافت شدند. مشاهدات پتروفابریکی و نتایج تجزیۀ شیمیایی کانی­ها نشان می­دهد که شیست‌های پلیتی منطقه نهاوند دو مرحله دگرگونی را ثبت کرده­اند. مرحلۀ قدیمی­تر () با بقایای پیروکسن امفاسیتی تبدیل­شده به کلریت، ادخال­های گلوکوفانی و میکای سفید فنژیتی واقع در مرکز پلاژیوکلاز آلبیتی، ساختار منطقه­بندی شیمیایی در آمفیبول­ها با مرکز وینچیتی و در میکای سفید با مرکز فنژیتی مشخص می­شود.  این در حالی است که در مرحلۀ دوم دگرگونی () آمفیبول­های ترمولیتی، کلریت­های از نوع کلینوکلر و میکای سفید از نوع موسکوویت که تشکیل­دهندۀ شیستوزیته اصلی هستند و یا در حاشیۀ فشارشی پلاژیوکلاز­های آلبیتی دیده می­شوند، شناخته می­شود. محاسبه و تخمین شرایط فشار-دمای مراحل دگرگونی و با استفاده از دما-فشارسنج­های استاندارد و نرم­افزار ترموکالک نشان می­دهد که مرحلۀ در شرایط میانگین kbar۵/ ۱۵P= و C ۵۷۵T= و مرحلۀ در شرایط میانگین kbar۵/۴P= و C۶۰۰T= تشکیل شده­اند. الگوی فشار- دمای حاصل­شده نشان‌گر مسیری ساعت­گرد است که در آن دگرگونی فشار بالا (مرحلۀ ) با یک دگرگونی بازگشتی فشار پایین (مرحلۀ ) دنبال می­شود. این الگوی فشار- دما در منطقه نهاوند می­تواند بر اثر فرورانش صفحه اقیانوسی نئوتتیس به زیر صفحه ایران ایجاد شده باشد.
 
 
دکتر ابراهیم طالع فاضل،
جلد ۷، شماره ۲ - ( پاییز و زمستان ۱۴۰۰ )
چکیده

سولفیدهای آهن و آرسنیک مهمترین کانی­های میزبان­ طلا در کانسارها هستند که در این میان، ذخایر طلای افشان دور از منشاء با سنگ ­میزبان رسوبی و محتوای بالای طلا در ترکیب پیریت، از آن جمله است. در این پژوهش به­طور مشخص خصوصیات بافتی- زمین­شیمیایی ­پیریت با هدف درک نحوه توزیع طلا در قالب ذرات آزاد (Au۰) یا مشارکت در شبکه بلوری کانی (Au+) در سه کانسار زرشوران (عیار متوسط ۶۳/۲ گرم در تن)، آق­دره (عیار متوسط ۷/۳ گرم در تن) و عربشاه (عیار متوسط ۲/۱ گرم در تن)، در ناحیه فلززایی تکاب- انگوران، مورد بررسی قرار گرفته است. طبق نتایج، یک رابطه شیمیایی منفی میان آرسنیک و گوگرد (R۲= −۰,۶۱) در ترکیب آرسنین­پیریت­ها با فرمول تجربی Fe(AsxS۱−x)۲ به­دست آمد که گویای حضور سویه As۳+ در این ترکیب است. با توجه به وجود شواهدی نظیر همراهی پاراژنتیکی طلا با کانه‌های سولفیدی پیریت و اسفالریت، عدم رخداد کانی‌های اکسیدی نظیر هماتیت و مگنتیت، وجود مجموعه دگرسانی‌ آرژیلیکی± سریسیتی، pH نزدیک به خنثی تا اسیدی و فعالیت بالای سولفور (logaS۲) در هنگام رخداد طلا، نقش کمپلکس‌های بی‌سولفیدی Au(HS)۲ در مهاجرت ‌طلا را در کانسارهای طلای ناحیه فلززایی تکاب- انگوران قوی­تر می­نماید. پس از آن، واکنش­های وسیع سیال- سنگ و مصرف H۲S موجب کاهش فعالیت S۲-، ناپایداری کمپلکس­های بی­سولفیدی و در نهایت ته­نشست طلا شده است.
دکتر رضا علی پور، خانم مهسا مهرعلی منصوری، خانم زهرا قاسمی،
جلد ۸، شماره ۱ - ( بهار و تابستان ۱۴۰۱ )
چکیده

تاقدیس نفت با راستای شمال باختری-جنوب خاوری در شمال پهنه ساختاری لرستان و باختر کمربند چین­ خورده-رانده زاگرس واقع شده است. در این پهنه گسل­‌های راندگی و راستالغز پی­‌سنگی و سطوح جدایشی نقش مهمی در هندسه ساختارهای چین ­خورده ایفا می­کنند. در این پژوهش جهت تحلیل هندسی تاقدیس نفت با استفاده از ترسیم نیمرخ ساختاری عمود بر راستای تاقدیس در بخش مرکزی، اطلاعات چاه­های حفاری شده در منطقه مورد مطالعه و تاقدیس­های همجوار و تجزیه و تحلیل­های مربوطه، الگوی دگرریختی و هندسه ساختاری تاقدیس نفت مورد مطالعه قرار گرفته است. این تاقدیس دارای دو سطح جدایش بالایی (سازند امیران) و میانی (سازند گرو) است. سطوح جدایشی و راندگی­‌های پی­‌سنگی در یال جنوب ­باختری تأثیر زیادی بر هندسه چین ­خوردگی ایجاد کرده‌­اند که باعث عدم انطباق چین خوردگی سطحی و عمقی شده است. یک گسل راستالغز پی‌­سنگی با راستای شمالی-جنوبی در بخش میانی تاقدیس باعث تغییر راستای محور تاقدیس از N۷۰W در بخش شمال­ باختری به  N۵۰W در بخش جنوب­ خاوری شده است. همچنین راندگی­‌های کوچک و سطحی که از سطح جدایش بالایی منتشر شده است یا راندگی‌­های مستقل در سازند گورپی باعث تشکیل محوری از دو لولای جناغی و مدور در بخش میانی تاقدیس نفت در ساختارهای چین­ خورده شده است. تجزیه و تحلیل مشخصه‌­های هندسی تاقدیس نفت نشان می­‌دهد که این تاقدیس یک چین نامتقارن و استوان‌ه­ای و از نظر فشردگی باز و از نظر کندی چین در رده نیمه‌ ­زاویه‌­دار قرار دارد.

دکتر معصومه ظاهری، دکتر بهروز رفیعی، دکتر رضا علی پور،
جلد ۸، شماره ۲ - ( پاییز و زمستان ۱۴۰۱ )
چکیده

نهشته‌­های منتسب به نئوژن در منطقه اشتهارد گسترش زیاد دارند اما به دلیل فقدان داده‌­های کافی جایگاه چینه­‌شناسی مشخص ندارند. به همین منظور، ویژگی­‌های تکتونیکی و رسوب­‌شناسی این نهشته­‌های قاره‌­ای در چهار برش شمال اشتهارد، مردآباد، معدن نمک و رود شور بررسی شده است. مطالعه این رخساره‌­ها منجر به شناخت و تفکیک پنج واحد رسوبی M۱ تا M۵ گردید. مطالعات سنگ­‌شناسی و کانی­‌شناسی کنگلومراها، ماسه‌­سنگ‌­ها و کانی­‌های رسی نشان داد که ترکیب رسوبات واحدهای M۱ تا M۴ با واحد M۵ تفاوت­‌های زیادی دارد. مشاهدات میدانی نیز یک ناپیوستگی فرسایشی و گنبد نمکی در مرز بین واحدهای M۴ و M۵ را آشکار کرده است. مقایسه واحدهای نئوژن منطقه اشتهارد با نهشته‌­های رسوبی معادل آن­ها در منطقه آوج نشان می­‌دهد که نهشته­‌های واحدهای M۱ تا M۴ معادل سازند قرمز بالایی بوده و واحد M۵ مربوط به پلیوسن می­‌باشد. از این رو پیشنهاد می­‌شود که واحد M۵ تحت عنوان سازند جدیدی در نظر گرفته شود.
 

دکتر سید داود محمدی، خانم فاطمه روحی معین،
جلد ۹، شماره ۱ - ( بهار و تابستان ۱۴۰۲ )
چکیده

فرسایش آبی و بادی دو عامل اصلی تخریب خاک می باشند. اما این دو فرآیند به تنهایی و بدون دخالت های انسانی موجب فرسایش طبیعی شده و خطرات زیادی را برای خاک ندارند. خاک نه تنها امنیت غذایی را فراهم می کند و حافظ منابع آب است، بلکه بر آب و هوای جهانی نیز تأثیر می گذارد. خاک آلاینده های آب را کاهش داده و همچنین ذخیره گاه کربن است. نیاز به خاک از نظر اقتصادی در کشورهای درحال توسعه جهان بیشتر است چرا که در این مناطق کشاورزان محروم منابع کافی برای انجام شیوه های کنترل فرسایش ندارند و در نتیجه خطرات فرسایش خاک هم چنان روبه افزایش است .به منظور بررسی تاثیر کودهای شیمیایی اوره و سولفات پتاسیم به خاک های منطقه حیدره همدان  سه ایستگاه نمونه برداری انتخاب شده، و سپس آزمایش‌های پایه خاک از جمله دانه‌بندی نمونه‌های خاک،  تعیین Gs،  حدود آتربرگ، آزمایش پین هول، تعیین درصد کربنات کلسیم، تعیین ماده آلی، تعیین کلر، تعیین مقدار سولفات و pH  بر روی نمونه‌های خاک پایه انجام شد. در این راستا به نمونه‌های خاک ایستگاه‌های مورد مطالعه مقادیر درصدهای ۱%، ۳%، ۵%، ۷% و ۹% کود شیمیایی اوره و کود شیمیایی سولفات پتاسیم به طور مجزا اضافه گردید. سپس، آزمایش های پین هول و نیز فرسایش با استفاده از دستگاه ‌شبیه‌ساز باران با درصدهای مختلف از کود شیمیایی های ذکر شده بر روی نمونه‌های خاک هر سه ایستگاه در شیب‌های ۱۰، ۲۰، ۳۰ و ۴۰ درجه انجام گردید. نتایج آزمایش فرسایش نشان می‌دهد که با افزایش مقادیرکودهای شیمیایی مقدار خاک فرسایش یافته در همه ایستگاه‌های نمونه برداری کاهش چشمگیر داشته است. علت کاهش میزان فرسایش را می توان به افزایش نفوذپذیری خاک و کاهش میزان رواناب، با افزایش مقادیر کودهای شیمیایی مصرفی و نیز عدم ثاثیر کودهای مورد استفاده بر میزان واگرایی خاک، مرتبط دانست.

ابراهیم طالع فاضل،
جلد ۹، شماره ۱ - ( بهار و تابستان ۱۴۰۲ )
چکیده

ایلویت با ترکیب CaFe۲۲+Fe۳+(Si۲O۷)O(OH) از کانی­‌های کمیاب مهم در مرحله دگرسانی پسرونده ذخایر اسکارن محسوب می‌­شود. در این پژوهش با استفاده از شواهد میکروسکوپی، پراش پرتو ایکس (XRD) و تجزیه ریزکاوالکترونی (EPMA) به بررسی خصوصیات بلورشناسی، شیمی بلور و شرایط ترمودینامیکی رخداد ایلویت در تکوین یک کانسار اسکارن پرداخته شده است. کانسار اسکارن آهن غلام آباد (ذخیره قطعی ۱/۳ میلیون تن و عیار متوسط ۳۷/۲ درصد FeOدر ۳۰ کیلومتری جنوب‌­غرب دهگلان و پهنه سنندج- سیرجان شمالی، قرار دارد. اسکارن­‌زایی در این ذخیره در محل تماس آلکالی گرانیت پورفیری (ژوراسیک بالایی) و توالی سیلت‌­سنگ ­توفی (تریاس- ژوراسیک) روی داده که طبق آن دگرسانی پیشرونده آندرادیت قهوه­ای-هدنبرژیت نزدیک به توده نفوذی و دگرسانی پسرونده اپیدوت- اکتینولیت- ایلویت در مجاورت سنگ‌­های آتشفشانی شکل گرفته است. ایلویت در کانسار غلام آباد با فرمول تجربی  Ca۰,۹۰Fe۲+۱,۸۸Fe۳+۰,۹۸Al۰,۰۴Mn۰,۰۴Si۲,۱۴O۸(OH)طی مراحل اولیه دگرسانی پسرونده (دمای ۴۰۰ تا C° ۴۷۰ و ∆logfO۲(HM) بین ۴/۲- تا ۴-) از واکنش کانی­‌های آندرادیت، مگنتیت و کوارتز شکل گرفته است. پس از آن در مراحل پایانی این دگرسانی (دمای ۲۷۰ تا C° ۳۵۰)، با افزایش فعالیت XCO۲ (۰/۰۵ تا ۰/۰۰۵) و کاهش محتوای اکسیژن محیط (مقادیر ∆logfO۲(HM) کمتر از ۴/۵-)، ایلویت به مجموعه کانی­‌های مگنتیت، کلسیت و فرواکتینولیت تجزیه شده است. طبق نتایج EPMA، نسبت بالای Fe۲+/Fe۳+ (متوسط ۱/۹۰) و محتوای پایین Mn۲+ (کمتر از ۰/۰۵ با فرض مجموع ۶ کاتیون) در ترکیب ایلویت کانسار غلام آباد حاکی از ارتباط آن با اسکارن‌های آهن بوده که آن را از سایر ذخایر اسکارن‌ متمایز می­‌نماید. در مجموع، اگرچه ایلویت به­‌عنوان کانی کمیاب در اکثر اسکارن­‌ها است، اما نتایج این پژوهش نشان می­‌دهد که از ترکیب و ترمودینامیک این کانی می­‌توان برای تمایز انواع ذخایر اسکارن و تکوین فرایندهای ژئوشیمیایی- اسکارن‌­زایی بهره گرفت.

اشرف ترکیان، سارا دامچین مشاک، محسن محمدی،
جلد ۱۰، شماره ۱ - ( بهار و تابستان ۱۴۰۳ )
چکیده

منطقه مورد مطالعه در شمال زون سنندج- سیرجان، در شمال شرقی سنقر (استان کرمانشاه) واقع شده است. بر اساس مشاهدات صحرایی و داده­‌های کانی­‌شناسی، گرانیتوئید کالک آلکالن نوع I عزیزآباد-هزارخانی از گرانیت‌­ها، مونزونیت­‌ها و دیوریت­‌ها و حجم کمتری از سنگ‌­های گابرویی تشکیل شده است. تغییرات فراوانی عناصر اصلی و کمیاب نشان‌دهنده طیف ترکیبی پیوسته نیست و بنابراین منشأ هم­ ماگمایی را پیشنهاد نمی‌کند. بر اساس شواهد ژئوشیمیایی، نمونه‌­ها از عناصر ناسازگار مانند Th، Rb، La، Ce و Nd غنی ­شدگی و از Nb، Ti و Eu تهی ­‌شدگی داشته و همچنین دارای سرشت متاآلومینوس هستند. این ویژگی‌ها نقش پوسته قاره‌ای و مذاب‌های حاصل از پوسته را منعکس می‌کنند. نمودارهای متمایزکننده جایگاه‌های زمین­‌ساختی نشان می­‌دهد این مجموعه سنگ‌ها متعلق به قوس آتشفشانی و محیط حاشیه فعال قاره‌­ای هستند. با توجه به تاریخچه زمین‌شناسی این ناحیه، می­‌توان آن را به فرورانش پوسته اقیانوسی نئوتتیس به زیر میکروپلیت ایران مرکزی نسبت داد. پیشنهاد ما این است که ماگماهای گوشته بازالتی پریشان و دروازه ممکن است گرمای مورد نیاز برای ذوب بخشی سنگ‌­های منشأ مختلف مانند آمفیبولیت‌­ها، متابازیت­‌ها و متاآندزیت­‌ها را از طریق انتشار گرما فراهم کرده باشند.


صفحه ۱ از ۱     

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به علوم زمین خوارزمی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2025 CC BY-NC 4.0 | Kharazmi Journal of Earth Sciences

Designed & Developed by : Yektaweb