هدف از این پژوهش تعیین تمرکز، غلظت فلزات سنگین و بررسی کانی‌شناسی-ریخت شناسی ذرات PM۲,۵ جمع‌آوری شده از ایستگاه سنجش آلودگی هوا در میدان هفت‌تیر (مرکز تهران) است. برای این منظور ذراتPM۲,۵ به کمک دستگاه نمونه‌گیر کم‌حجم و در طی مدت ۵ ماه (اردیبهشت – شهریور ۱۳۹۸) بر روی فیلترهای تفلونی جمع‌آوری گردید. غلظت فلزات در نمونه‌ها پس از هضم آن‌ها در اسید توسط دستگاه جذب اتمی اندازه‌گیری گردیده و سپس از طریق روابط استاندارد به غلظت بر حسب میکروگرم بر مترمکعب تبدیل شدند. بر اساس نتایج به دست آمده تمرکز ذرات PM۲,۵ در خردادماه بیشتر از سایر ماه‌ها بوده و بالاتر از مقدار مجاز μgm−۳ ۱۰ قرار می‌گیرد و سطح آلودگی نیز در همه ماه‌ها در رده آلودگی شدید تا شدیداً بالا است. از نظر غلظت فلزات سنگین تغییرات در همه ماه‌های نمونه‌برداری تقریباً مشابه بوده و از روند Zn>Ni>Pb>Cr>Cu>Cd تبعیت می‌کند. غلظت دو فلزPb و Cr در ذرات کمتر از حد مجاز سازمان بهداشت جهانی و میانگین غلظت دو فلز Cd و Ni در نمونه‌ها بالاتر از استاندارد سازمان حفاظت محیط‌زیست آمریکا قرار می‌گیرد. محاسبه ضریب غنی‌شدگی و روش تحلیل مؤلفه اصلی نشان داد که کروم احتمالاً منشأ زمین زاد، کادمیم و روی دارای منشأ عمدتاً انسان‌زاد و سه فلز دیگر سرب، مس و نیکل دارای هر دو منشأ طبیعی و انسان‌زاد هستند. تصاویر میکروسکوپ الکترونی روبشی نشان داد که ذرات PM۲,۵ به صورت بی‌شکل یا نامنظم، میله‌ای شکل، نامنظم کروی، کاملاً کروی، ورقه‌ای و همچنین به صورت اگرگاتهای بلند زنجیره یا بلورهای منفرد مشاهده می‌شوند. بر اساس مطالعات پراش پرتوایکس کانی‌های رسی (کاندیت و ایلیت)، کوارتز و کلسیت به عنوان کانی‌های اصلی، کانی‌های ژیپس و دولومیت به عنوان کانی‌های فرعی و کانی‌های وزتیت و هالیت به عنوان فازهای کانیایی کمیاب شناسایی گردیدند.
