جلد 11، شماره 1 - ( بهار و تابستان 1404 )
جلد 11 شماره 1 صفحات 200-175 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
tafazoli M, Bagheri R, Arjmand Sharif M, shojaei M. Hydrochemical tracing and salinity origin of water resources based on combined diagrams in the Sabzevar plain. KJES 2025; 11 (1) :175-200
URL: http://gnf.khu.ac.ir/article-1-2946-fa.html
URL: http://gnf.khu.ac.ir/article-1-2946-fa.html
تفضلی محبوبه، باقری رحیم، ارجمند شریف محمود، شجاعی محسن. ردیابی هیدروشیمی و منشأ شوری منابع آب براساس نمودارهای ترکیبی در دشت سبزوار. علوم زمین خوارزمی. 1404; 11 (1) :175-200
محبوبه تفضلی1 
، رحیم باقری*2 ، محمود ارجمند شریف3 ، محسن شجاعی3
، رحیم باقری*2 ، محمود ارجمند شریف3 ، محسن شجاعی3
1- دانشگاه صنعتی شاهرود
2- دانشگاه صنعتی شاهرود ،rahim.bagheri86@gmail.com
3- شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی
2- دانشگاه صنعتی شاهرود ،
3- شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی
چکیده: (209 مشاهده)
آبخوان دشت سبزوار یکی از منابع آب زیرزمینی مهم در شمال شرق ایران و در منطقه خشک و کم باران قرار دارد. با توجه به اینکه بخش عمده مصارف شرب و کشاورزی از آب‌های زیرزمینی این دشت تأمین می‌کند، با بحران کمی و کیفی روبرو شده است. در این مطالعه، از اطلاعات تراز سطح آب زیرزمینی 50 چاه پیزومتری در سال 1403 و خصوصیات فیزیکو-شیمیایی 25 نمونه آب زیرزمینی برای تعیین رژیم هیدروژئولوژیکی و شناسایی منشأ شوری و فرآیندهای ژئوشیمیایی حاکم بر منطقه استفاده شده است. به‌طور کلی جهت جریان آب زیرزمینی از سمت شرق به غرب و هم جهت با جریانات سطحی می‌باشد. بیشترین میزان تغذیه این آبخوان از ارتفاعات آهکی بخش‌های شمالی دشت صورت می‌گیرد و بخشی از آن نیز توسط قسمت‌های شرقی و جنوب‌شرقی دشت تأمین می‌شود. دشت عطائیه در شرق آبخوان نیز تغذیه کننده زیرزمینی این آبخوان است. رودخانه کال شور به‌صورت فصلی نیز از سمت شرق به غرب در جریان می‌باشد. مقدار هدایت الکتریکی از 627 در مناطق تغذیه در شمال آبخوان تا 11600 میکروزیمنس بر سانتیمتر در قسمت میانی آبخوان متغیر می‌باشد. بر اساس هدایت الکتریکی نمونه‌ها به سه گروه آب‌های شیرین با هدایت الکتریکی کمتر از 1000 میکروزیمنس بر سانتیمتر و تیپ بیکربناته سدیک در شمال آبخوان، آب‌های لب شور با هدایت الکتریکی بین 1000 و 4000 میکروزیمنس و تیپ کلروره سدیک در جنوب آبخوان و آب‌های شور با بیشتر از 4000 میکروزیمنس بر سانتیمتر و تیپ کلروره سدیک در قسمت میانی آبخوان تقسیم می‌شوند. تمامی نمونه‌ها نسبت به کلسیت و دولومیت اشباع و نسبت به ژیپس و هالیت تحت اشباع هستند. جهت بررسی منشأ شوری در آبخوان از نمودارها و شاخص‌های یونی مختلف استفاده شد و نتایج نشان داد انحلال سازندهای تبخیری موجود در منطقه از دلایل تغییر کیفیت و افزایش شوری آب زیرزمینی منطقه می‌باشند. بنابراین نفوذ آب شیرین از بخش‌های شمالی و تا حدودی از بخش جنوبی به همراه نفوذ آب‌های شور از بخش‌های شرقی و آبخوان مجاور عامل اصلی کنترل کیفیت آب زیرزمینی دشت هستند که در طی آن تبادل یونی و اختلاط نیز صورت می‌گیرد. از لحاظ کیفیت منابع آب جهت مصارف کشاورزی، اکثر چاه‌ها به علت افزایش شوری، برای کشاورزی نامناسب می‌باشند.
نوع مطالعه: مقاله پژوهشی |
موضوع مقاله:
آب‌های زیرزمینی
دریافت: 1404/4/9 | پذیرش: 1404/6/8 | انتشار: 1404/6/3
دریافت: 1404/4/9 | پذیرش: 1404/6/8 | انتشار: 1404/6/3
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
