نشریه علوم زمین خوارزمی

سازند دالان با سن پرمین پسین در ناحیۀ زاگرس چین‌خورده و خلیج فارس دارای منابع عظیم گازی است به‌طوری‌که این سازند به‌همراه سازند کنگان به سن تریاس در حوضۀ رسوبی خلیج فارس، حدود 50 درصد از ذخایر گازی را دارند. بر مبنای پژوهش‌های پتروگرافی سازند دالان در چاه شمارۀ X در میدان گازی پارس جنوبی دارای 370 متر ضخامت با لیتولوژی غالب دولومیت، آهک دولومیتی و آهک به‌همراه میان لایه­های انیدریتی است. شناسایی ترکیب کانی­شناسی اولیه این کربنات­ها به‌دلیل تأثیر فرآیندهای دیاژنتیکی براساس بررسی­های پتروگرافی امری دشوار است، زیرا به مرور زمان آراگونیت و کلسیت دارای منیزیم زیاد به کلسیت کم منیزیم تبدیل شده و باعث تغییر بافت و ترکیب اولیه سنگ می­شوند. در نتیجه باید از بررسی‌های عنصری به‌عنوان مکمل پژوهش‌های پتروگرافی یاری جست. مقادیر عناصر اصلی و فرعی در کربنات­ها به ترکیب کانی­شناسی آن‌ها وابسته است و ترکیب کانی­شناسی نیز به نوبۀ خود تحت تأثیر فرآیندهای دیاژنزی تغییر می­یابد. بررسی عناصر اصلی (Ca, Mg) و فرعی (Mn, Fe, Na, Sr) و مقایسه آن‌ها با نتایجی که محققان مختلف برای ترکیب کانی­شناسی آراگونیتی ارائه کرده‌اند، و براساس شواهد پتروگرافی نظیر تخلخل قالبی ااییدی، فراوانی زیاد دوکفه‌ای‌ها، دولومیتی شدن انتخابی، اسپالد اایید، سیمان فیبری هم ضخامت دریایی بیان‌گر ترکیب اولیۀ آراگونیتی در سازند بررسی شده است. براساس پژوهش‌های پتروگرافی و شناسایی ریزرخساره­ها، تعداد 18 ریزرخساره برای سازند دالان شناسایی شده است. با توجه به ریزرخساره­های شناسایی شده، این توالی کربناته روی یک پلاتفرم کربناته از نوع رمپ هموکلینال نهشته شده است.