نشریه علوم زمین خوارزمی

نفوذی­های حلقه مانند آلکالی سینیت-سینیت­های شمال و غرب سردشت به سن ائوسن-میوسن در زون سنندج-سیرجان رخنمون دارند. ترکیب­هایی که به‌سمت سینیت پیش می­روند در بخش مرکزی که رخنمون­های بزرگی از آپینیت-گابرو هستند قرار دارند. شواهد صحرایی و میکروسکوپی نشان‌گر آمیختگی ماگمایی بین آلکالی سینیت­ها و آپینیت-گابروها، برای ایجاد بخش­های حدواسط سینیتی در برخی رخنمون­ها است. بخش­های روشن اساساً از آلکالی فلدسپار به‌صورت پرتیتی تشکیل شده­اند. آنکلاوها در سینیت­ها از الیوین، کلینوپیروکسن، پلاژیوکلاز و آمفیبول همرا با کمی کانی­های کدر و آپاتیت تشکیل شده­اند. بافت­های اصلی، دانه­ای و ورقه‌ورقه­ای هیپرسولوس^[1] هستند. بالا بودن نسبت­های عناصر _n(La/Sm) و _n(La/Yb)، زیاد بودن مقادیر K، Rb و کم‌تر Ba و فقیر بودن مقادیر Hf،Nb ، Zr و Ta  نشان‌گر دخالت یک محیط مرتبط با قوس برای تشکیل این سنگ­ها است. نفوذی­های بررسی شده در نتیجه ذوب‌بخشی قاعدۀ پوسته قاره‌ای یک جزیر قوسی نیمه­بالغ-بالغ تکامل یافته­اند. گرادیان زمین گرمایی در قاعده پوسته قاره­ای این جزایر قوسی تکامل یافته باید بالا بوده باشد. در نتیجه با تزریق مذاب­های مافیک آب‌دار، ذوب گسترده رخ داده و نهایتاً آلکالی سینیت­ها تشکیل شده­اند. این شرایط تکتونوماگمایی به‌وسیله رخنمون­های بزرگ مقیاس حلقه­ای شکل این نفوذی­ها و آنکلاوهای مافیک گرانولار تأیید می­شوند. در نهایت فرورانش بخشی از پوسته اقیانوس نئوتتیس به زیر بخش دیگر این پوسته، منجر به ایجاد جزیره قوسی نابالغ سردشت شد و با گذر زمان تا الیگوسن، این جزیره قوسی تکامل یافت. در نتیجه تداوم این فرورانش، انواع سنگ­های رخنمون یافته در اطراف سردشت تشکیل شده­اند