علوم زمین خوارزمی

توده نفوذی شمال کوه شاه­  پسند، به سن ائوسن پسین - الیگوسن در شمال­ غرب ساوه واقع شده است. ترکیب شیمیایی سنگ­های نفوذی شمال کوه شاه­ پسند نشان دهنده ترکیب متنوعی ازسنگ­ های گابرو دیوریت، دیوریت، مونزونیت، کوارتز مونزونیت، گرانودیوریت وگرانیت است. سنگ­ های ذکر شده دارای بافت­ گرانولار، اینترگرانولار، پورفیروئیدی و پوئی­کلیتیک هستند. پلاژیوکلاز، پیروکسن، آمفیبول، بیوتیت، فلدسپارپتاسیم و کوارتز از جمله کانی­های اصلی وکانی­های فرعی شامل زیرکن، آپاتیت، اسفن و کانی­های کدر می­باشند. توده نفوذی مورد مطالعه با توده نفوذی سیلیجرد واقع در شمال غرب ساوه به لحاظ ژئوشیمیایی، جایگاه تکتونیکی و منشأ مقایسه شده است. نمودارهای عنکبوتی، غنی­ شدگی اندکی از LREE نسبت بهHREE و نیز بالا بودن مختصری عناصر ناسازگارLIL نسبت به عناصر سازگار HFS را نشان می­ دهد. ناهنجاری منفی Nb، Ti، P بیانگر وابستگی این توده ­ها به مناطق فرورانش است. داده ­های ژئوشیمیایی سنگ کل این توده پیشنهاد می ­کند که ماگمای والد تشکیل دهنده سنگ­ های نفوذی مورد مطالعه احتمالا ناشی از تفریق بلوری ماگمای بازالتی در مخازن ماگمایی است که آلایش اندکی با پوسته قاره ای حاصل نموده است. تجزیه نقطه­ ای انجام شده بر روی کانی­های پلاژیوکلاز، بیوتیت و پیروکسن مربوط به نمونه­ های سنگ­  های گرانودیوریتی و گابرودیوریتی توده نفوذی شمال کوه شاه­ پسند نشان می­ دهد که ترکیب پلاژیوکلاز درنمونه­ های گرانودیوریتی از الیگوکلاز تا آندزین ودر نمونه­ های گابرودیوریتی از آندزین تا بیتونیت متغیر است. تجزیه نقطه­ ای انجام شده بر روی کانی پیروکسن بیانگر وجود دو نوع پیروکسن(ارتوپیروکسن با ترکیب هیپرستن و کلینوپیروکسن با ترکیب اوژیت – دیوپسید) در نمونه های گابرودیوریتی می­ باشد، در حالی­که نمونه­ های گرانودیوریتی فاقد ارتوپیروکسن بوده و فقط کلینوپیروکسن با ترکیب اوژیت – دیوپسید قابل مشاهده است. بر اساس نتایج زمین - دما فشارسنجی، دمای تعادل پیروکسن­ها در زمان جایگزینی توده نفوذی حدود 800 تا 970درجه سانتیگراد و فشار جایگزینی حدود7 تا 8 کیلوبار تخمین زده می­ شود.