بلوچی سولماز، صادقیان محمود، قاسمی حبیب ا...، مینگو جای، لی چیولی. شیمی کانی، ژئوکرونولوژی و ژئوشیمی ایزوتوپی Rb-Sr و Sm-Nd گرانیتهای آیراکان. علوم زمین خوارزمی. 1396; 3 (2) :139-160
URL: http://gnf.khu.ac.ir/article-1-2629-fa.html
1- دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران ، baluchi.solmaz@yahoo.com
2- دانشکده علوم زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
3- موسسه زمین شناسی و ژئوفیزیک،آکادمی علوم چین، پکن، چین
چکیده: (2938 مشاهده)
گرانیتهای آیرکان بهوسعت 12 کیلومتر مربع در شمالخاور روستای محمدآباد کورهگز از توابع شهرستان خور و بیابانک و در انتهاییترین بخش شمالخاوری نوار دگرگونی-آذرین جندق- عروسان رخنمون دارد. بخش غالب این گرانیتها، از بیوتیتگرانیتهایپورفیروئیدی تشکیل شده است. چندین دایک و آپوفیز گرانیتی آپلیتی لوکوکرات به عنوان فاز ماگمایی متأخّر، بیوتیتگرانیتهای پورفیروئیدی را قطع کردهاند. هر دو نوع سنگ دگرشکلی شکلپذیر (میلونیتی شدن) و شکننده (کاتاکلاستی یا خردشدگی) شدیدی را متحمل شدهاند. شدت میلونیتیشدن، در بیوتیتگرانیتهایپورفیروئیدی بهمراتب بیشتر است. بر اساس ویژگیهای ژئوشیمیایی، مقادیر نسبتهای ایزوتوپی 87Sr/86Sri، 143Nd/144Ndi و εNd، بیوتیت گرانیتهای پورفیروئیدی میلونیتی شده و گرانیتهای آپلیتی آیراکان، در دسته گرانیتوئیدهای پرآلومین نوع S قرار میگیرند. بهترتیب مقادیر87Sr/86Sri (712714/0 و 712490/0)، 143Nd/144Ndi (5115227 و 511581/0)، همراه با مقادیر منفی εNd (19/8- و 13/7-) برای بیوتیت گرانیتهای پورفیروئیدی و گرانیتهای آپلیتی، نشاندهندۀ سرچشمه گرفتن آنها از ذوب پوسته قارهای متاپلیتی است. بر اساس سنسنجی U-Pb روی زیرکن، بیوتیت گرانیتهای پورفیروئیدی و گرانیتهای آپلیتی آیراکان، بهترتیب دارای سنهای11±545 و 8/3±537 میلیون سال پیش هستند. این مقادیر، نتیجه سنسنجی U-Pb قبلی (15±549 میلیون سال پیش) را نیز تأیید میکند. بنابراین گرانیتهای آیرکان یقیناً، بخشی از سرزمینهای پیسنگی و گندوانایی ایران به سن اواخر نئوپروتروزوئیک- اوایلکامبرین هستند.
موضوع مقاله:
پترولوژی دریافت: 1396/9/8 | پذیرش: 1396/12/19 | انتشار: 1396/12/19