1- دانشگاه تهران
2- دانشگاه تهران ، kananian@ut.ac.ir
3- دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده:
سنگهای آتشفشانی پر پتاسیم شبه جزیره اسلامی (آتشفشان سارای) در شمال غرب کمربند ماگمایی ارومیه- دختر واقع شدهاند. گدازه های فونولیتی حاوی زینولیت، بخش قابل ملاحظه ای از سنگهای آتشفشانی ناحیه را دربر میگیرند. انواع زینولیت در این سنگها به دو گروه زینولیتهایی با ترکیب معادل بازالت و تراکی آندزیت قابل تقسیم اند. فنولیتها و هر دو نوع زینولیت، غنی شدگی ازLREE و الگوی کمابیش مسطح ازHREE در کنار بی هنجاری منفی Eu, Ta, Nb و Ti و بی هنجاری مثبت Th, Ba, Rb و K نشان میدهند. این نمونه ها همگی ماهیت کالک آلکالن پتاسیم بالا دارند و در یک محیط کمانی پس از برخورد شکل گرفته اند. کلینوپیروکسنهای فنولیتهای میزبان در فشار متوسط تا بالا (6 تا 15 کیلوبار) و دمای 1200 تا 1300 درجه سانتیگراد متبلور شده اند در حالی که کلینوپیروکسنها در زینولیتهای بازالتی در فشار 2 تا 5 کیلوبار، دمای 1100 تا 1150 درجه سانتیگراد و در زینولیتهای تراکی آندزیتی در فشار 6 تا 10 کیلوبار و دمای 1150 تا 1200 درجه سانتیگراد متبلور شده اند. به عبارتی دما و فشار تبلور دیوپسید در زینولیتها کمتر از سنگ میزبان فنولیتی آنها است و لذا با توجه به عدم وجود شواهدی چون ذوب شدگی، انحلال، حضور زینوکریست و یا تجمع ریزبلورها در مرز کانیها و محل تماس زینولیت و ماگمای میزبان، به نظر میرسد که زینولیتها در مسیر صعود ماگما، از دیواره ها جدا و توسط ماگما به سطح منتقل شده باشند.
موضوع مقاله:
پترولوژی دریافت: 1400/10/8 | پذیرش: 1400/12/7 | انتشار: 1401/4/5