Research code: 7912
keshtgar S, Heyhat M R, Bagheri S, Gholami E, Raiisosadat S N. Tectonic analysis of curved northern border of the Sistan zone with the Lut Block, north of Birjand. KJES 2024; 9 (2) :163-196
URL:
http://gnf.khu.ac.ir/article-1-2873-fa.html
کشتگر شهریار، هیهات محمودرضا، باقری ساسان، غلامی ابراهیم، رئیس السادات سیدناصر. آنالیز تکتونیکی مرز خمیده شمالی پهنه سیستان با بلوک لوت در شمال بیرجند. علوم زمین خوارزمی. 1402; 9 (2) :163-196
URL: http://gnf.khu.ac.ir/article-1-2873-fa.html
1- دانشگاه بیرجند ، shahriar.keshtgar@gmail.com
2- دانشگاه بیرجند
3- دانشگاه سیستان و بلوچستان
چکیده: (855 مشاهده)
ساختار چینخورده-رانده خمیده شمال بیرجند متشکل از رخنمونهای اندکی از سازندهای پالئوزوئیک بالایی، تریاس و کرتاسه همراه با توالیهای سنوزوئیک است که دچار چندین مرحله دگرریختی شدهاند. راندگی، چینهای موازی و شعاعی بزرگ مقیاس، تورق برشی نافذ، بازماندههای تکتونیکی، شکستگیهای کششی وگسلهای امتدادلغز مزدوج، در این قوس ساختاری رخنمون دارند. منطقه چاهحوض که در یال شرقی ساختار چین رانده وجود دارد، متشکل از برگههای راندگی متوالی در ملانژها و لیستونیتهای کرتاسه بالایی است که امتداد شمال غرب و شیب به سمت شمال شرق دارند. درمنطقه موسویه، سه توالی مجزا شامل سنگهای دگرگونی قدیمیتر از کرتاسه مربوط به پیسنگ لوت، مجموعه افیولیت و توربیدایت کرتاسه، و سنگ آهکهای پلاتفرمی ائوسن وجود دارد. شیب صفحات راندگی در بخش بیرونی قوس به سمت SSE و در بخش درونی قوس عموماً به سمت NNW است که جهت انتقال زمینساختی به سمت داخل قوس نشان میدهند. مرز ناگهانی بین نهشتههای قارهای ائوسن- الیگوسن در شمال این قوس یا از نوع راندگی است و یا توسط چینهای با دامنههای بزرگ مشخص میشود که از دو نوع هستند: نوع اول چینهای موازی با حاشیه قوس میباشند که اغلب سیلندری بوده اما تحت تأثیر نسل جوانتر چینخوردگی، غیرسیلندری شدهاند و نوع دوم چینهای مخروطی با آرایش شعاعی هستند که رأس مخروط آنها به سمت NNW پلانژ دارد. بنابراین به نظر میرسد ساختارهای مرز خمیده شمالی لوت و سیستان از مدل ساختارهای رایج در کوهزادهای برخوردی خطی (بازشدگی پوسته قارهای شرق ایران و برخورد خطی بلوکهای لوت و افغان) تبعیت نمینماید. بر اساس نتایج این پژوهش، به نظر میرسد حرکت رو به شمالغرب پلاتفرم شمال بیرجند و خمش همزمان آن در اواخر ائوسن- الیگوسن عامل ایجاد دگرشکلیهای متنوع بوده است.
نوع مطالعه:
مقاله پژوهشی |
موضوع مقاله:
تکتونیک دریافت: 1402/10/4 | پذیرش: 1402/11/30 | انتشار: 1402/12/10