جلد 9، شماره 2 - ( پاییز و زمستان 1402 )
جلد 9 شماره 2 صفحات 355-307 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Lajavardi A, Dolati A, Gharabeigli G, Heydarzadeh K. Investigating geometric and morphologic changes in the Alborz orogenic belt (Qazvin-Rasht area), based on 2D numerical modelling. KJES 2024; 9 (2) :307-355
URL: http://gnf.khu.ac.ir/article-1-2886-fa.html
URL: http://gnf.khu.ac.ir/article-1-2886-fa.html
لاجوردی عاطفه، دولتی اصغر، قرابیگلی غلامرضا، حیدرزاده کبری. بررسی تغییرات هندسی و ریخت‌شناسی کمربند کوهزایی البرز (محدوده قزوین-رشت) با استفاده از مدل‌سازی عددی. علوم زمین خوارزمی. 1402; 9 (2) :307-355
بررسی تغییرات هندسی و ریخت‌شناسی کمربند کوهزایی البرز (محدوده قزوین-رشت) با استفاده از مدل‌سازی عددی
عاطفه لاجوردی1 
، اصغر دولتی* 2، غلامرضا قرابیگلی3 ، کبری حیدرزاده4
، اصغر دولتی* 2، غلامرضا قرابیگلی3 ، کبری حیدرزاده4
1- دانشگاه خوارزمی
2- دانشگاه خوارزمی ،dolati@khu.ac.ir
3- شرکت ملی نفت
4- دانشگاه شهید بهشتی
2- دانشگاه خوارزمی ،
3- شرکت ملی نفت
4- دانشگاه شهید بهشتی
چکیده: (780 مشاهده)
خردقاره‌ها در برخورد با صفحات بزرگ‌تر و مقاوم‌تر راحت‌تر دگرریخت می‌شوند. در این شرایط، دگرریختی در پیشانی برخورد متمرکز بوده و به رفتار مواد و ساختارهای از پیش موجود وابسته است. البرز در حاشیه شمالی خردقاره ایران مرکزی قرار داشته و متحمل دگریختی‌های متعددی از زمان تریاس به بعد (از جمله کوهزایی سیمرین، لارامید و آلپی) گردیده است. بیشترین بالا آمدگی البرز در اواخر سنوزوییک و در ارتباط با کوهزایی آلپی بوده است. جابجایی ناگهانی در پیشانی کوهستان البرز در محدوده قزوین- رشت در تصاویر ماهواره‌ای مشهود بوده و شواهد ژئوفیزیکی نیز حاکی از وجود تغییرات پی‌سنگی است. این تغییرات ناگهانی پیشانی کوهستان در قسمت شمالی و جنوبی البرز، به عملکرد یک گسل پنهان در عمق و یا تغییر ناگهانی در پی‌سنگ خزر نسبت داده شده است. به همین منظور پنج مدل‌سازی عددی با فراسنج‌های مختلف، همچون وجود لایه جدایشی قاعده‌ای، میانی و تأثیر تغییر ضخامت این لایه و همچنین تأثیر وجود گسل‌های پی‌سنگی مورد بررسی قرار گرفت. مدل‌سازی‌های انجام شده نشان داد، وجود لایه جدایشی قاعده‌ای موجب انتشار دگرریختی به سمت پیشانی می‌شود. اضافه کردن سطح فراکنشی میانی نیز این فرایند را تشدید می‌کند. در صورتی که ضخامت سطح فراکنشی میانی بیشتر شود، بالاآمدگی و میزان دگرریختی به خصوص در قسمت پیشانی مدل به طرز چشمگیری افزایش می‌یابد. مدل‌های مربوط به تأثیر گسل‌های پی‌سنگی تمرکز دگرریختی در بالای گسل‌های پی‌سنگی را به وضوح نشان می‌دهد و به راحتی می‌تواند باعث انتشار دگریختی به سمت پیشانی مدل گردد. با توجه به برش‌های عرضی ترسیم شده در محل‌های تغییرات جانبی در پیشانی کوهستان، و زمین‌شناسی محدوده مورد مطالعه می‌توان تأثیر ضخامت سازند شیلی ژوراسیک (سازند شمشک) را به عنوان لایه جدایشی در البرز مرکزی مشاهده نمود که باعث بالا آمدگی بیشتر آن و در نتیجه رخنمون وسیع سنگ‌های پالئوزوئیک در البرز مرکزی نسبت به البرز غربی شده است. مدل‌سازی عددی با تغییرات ضخامت در لایه جدایشی میانی (1 و 2 کیلومتر) چنین تغییراتی را در قسمت مرکزی و غربی البرز شبیه‌سازی کرده است. وجود گسلش پی‌سنگی نیز در البرز غربی می‌تواند دلیل حرکت پیشانی کوهستان به سمت جنوب (به سمت پیش‌بوم) باشد.
نوع مطالعه: مقاله پژوهشی |
موضوع مقاله:
تکتونیک
دریافت: 1402/11/7 | پذیرش: 1402/12/18 | انتشار: 1402/12/22
دریافت: 1402/11/7 | پذیرش: 1402/12/18 | انتشار: 1402/12/22
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
