Alimoradi 1, Nassery H R, Alijani F, Karimi H. Comparison of physical, chemical and hydrogeological characteristics of karst springs in the western and eastern regions of Ilam province, Iran. KJES 2022; 8 (1) :1-27
URL:
http://gnf.khu.ac.ir/article-1-2760-fa.html
علیمرادی صادق، ناصری حمیدرضا، علیجانی فرشاد، کریمی حاجی. مقایسه ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و هیدروژئولوژیک چشمه های کارستی مناطق غربی و شرقی استان ایلام، ایران. علوم زمین خوارزمی. 1401; 8 (1) :1-27
URL: http://gnf.khu.ac.ir/article-1-2760-fa.html
1- دانشگاه شهید بهشتی
2- دانشگاه شهید بهشتی ، h-nassery@sbu.ac.ir
3- دانشگاه ایلام
چکیده: (1212 مشاهده)
چشمههای کارستی در مناطق غربی و شرقی استان ایلام ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی متفاوتی دارند. این چشمهها در مناطق غربی دارای آب گوگردی، گرم و اغلب با شوری بالا هستند، در صورتی که در مناطق شرقی شیرین و سرد میباشند. به منظور مقایسه و تعیین عوامل موثر بر ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی این چشمهها بررسیهای زمینشناسی، هیدروژئولوژی، هیدروژئوشیمی و ایزوتوپی انجام گرفت. پایش چشمهها به مدت دو سال به طور ماهانه شامل اندازهگیری دبی، دما، اسیدیته، میزان گاز سولفید هیدروژن و اکسیژن محلول در محل و سنجش غلظت یونهای اصلی انجام شد. سنجش ایزوتوپهای پایدار دوتریوم (2H) و اکسیژن 18 (18O) نیز در دو دوره خشک و مرطوب به منظور تعیین منشاء آب چشمهها انجام شد. بررسیهای صحرایی نشان داد که زمینشناسی مناطق شرقی و غربی استان ایلام متفاوت است. در مناطق غربی گسلهای عمیق اثر کردهاند و برخی سازندهای آهکی تغییر رخساره دادهاند و حاوی بخش انیدریتی میباشند. در مناطق غربی گسلهای عمیق باعث ارتباط هیدرولیکی سازندهای آهکی کارستی با سازندهای تبخیری قدیمی و زیرین شدهاند. نسبتهای Na/Cl، SO4/Cl و TDS/Br نشان داد که منشاء شوری آب چشمه های گوگردی و گرم، انحلال سازندهای تبخیری است و با شورابههای نفتی منطقه ارتباطی ندارد. ایزوتوپهای پایدار دوتریم و اکسیژن 18 چشمههای گرم و گوگردی منشاء این چشمهها را ریزشهای جوی منطقه نشان میدهد. منشاء گاز سولفید هیدروژن (H2S) این چشمهها، فعالیت باکتریهای احیاء کننده سولفات تشخیص داده شد. طبق هیدروگراف چشمهها، بارش باران در فاصله زمانی کمتر از یک ماه بر افزایش آبدهی چشمههای آب شیرین و سرد اثرگذار است، در صورتی که در چشمههای گوگردی و گرم حدود دو ماه پس از بارش افزایش آبدهی مشاهده میشود. به عبارت دیگر آبهای نفوذی تغذیه کننده چشمههای گوگردی چرخش عمیق دارند. بنابراین دمای بالای آب چشمههای مناطق غربی به دلیل چرخش عمیق آبهای نفوذی حاصل از ریزشهای جوی در امتداد گسلها می باشد.
نوع مطالعه:
مقاله پژوهشی |
موضوع مقاله:
اب زمین شناسی دریافت: 1399/5/1 | پذیرش: 1401/2/21 | انتشار: 1401/6/22