Shakeri A, Nasiri H. Investigation of heavy metals pollution in agricultural soils irrigated by Khiavchay River water- Meshginshahr, Ardebil Province. KJES 2021; 7 (1) :249-260
URL:
http://gnf.khu.ac.ir/article-1-2764-fa.html
شاکری عطا، نصیری مویلی همت، رستگاری مهر میثم. ارزیابی آلودگی فلزات سنگین در خاک کشاورزی آبیاری شده با آب رودخانه خیاوچای- مشگین شهر، استان اردبیل. علوم زمین خوارزمی. 1400; 7 (1) :249-260
URL: http://gnf.khu.ac.ir/article-1-2764-fa.html
1- دانشگاه خوارزمی، دانشکدۀ علوم زمین ، atashakeri@khu.ac.ir
2- دانشگاه خوارزمی، دانشکدۀ علوم زمین
چکیده: (1706 مشاهده)
آلودگی خاک چه ناشی از عوامل طبیعی و چه انسانی، کیفیت محیط زیست را کاهش میدهد. هدف این پژوهش ارزیابی آلودگی خاکهای زراعی مشگینشهر با استفاده از شاخص زمینشیمیایی و روشهای آماری است. برای این منظور 14 نمونه خاک از زمینهای کشاورزی تحت آبیاری رودخانه خیاوچایی در مشگینشهر جمع آوری، و غلظت عناصر آرسنیک، کبالت، کروم، مس، آهن، منگنز، فسفر، سرب و روی در نمونهها با استفاده از طیفسنج جرمی پلاسمای جفتشده الایی تعیین شد. شاخصهای زمینشیمیایی شامل شاخص زمین انباشت (Igeo)، فاکتور آلودگی (CF) و ضریب غنی شدگی (EF) همراه با تحلیل مولفه اصلی (PCA) و ضریب همبستگی پیرسون برای تعیین وضعیت و روند آلودگی خاک این منطقه استفاده شد. نتایج نشان داد که میانگین غلظت کل آرسنیک، سرب و روی در منطقه مورد مطالعه به ترتیب mg/kg 09/20، 35/17 ،85/100 است که این غلظتها بالاتر از غلظت زمینه پوسته بود. نتایج محاسبه شاخصهای زمین شیمیایی نشاندهنده غنیشدگی زیاد آرسنیک در خاک منطقهاست که به نظر میرسد در معدن آهن مویل به عنوان اصلیترین منشأ این عنصر، به صورت ثانویه از چشمههای هیدروترمال در لیمونیت ته نشین شده است. همچنین آبیاری زمینهای زراعی با رودخانه خیاوچای با غلظت بالای آرسنیک عامل دیگری در آلودگی خاک به این عنصر است. براساس نتایج تحلیلهای آماری، آرسنیک، آهن و سرب بیش از سایر عناصر تحت تاثیر معدن آهن مویل و منابع هیدروترمال قرار داشته و فسفر، مس و روی در منطقه از عوامل انسانزاد نیز ناشی میشوند. نتایج این مطالعه میتواند در تدوین برنامههای پایش و ارزیابیهای زیستمحیطی و سلامت منطقه استفاده شود.
موضوع مقاله:
زمینشناسی زیستمحیطی دریافت: 1399/6/1 | پذیرش: 1400/5/24 | انتشار: 1400/5/10