1- دانشگاه حکیم سبزواری ، a.mazhari@hsu.ac.ir
2- دانشگاه حکیم سبزواری
چکیده: (1211 مشاهده)
در این پژوهش ترکیب عناصر کمیاب کوارتز در انواع گرانیتوئیدهای نوع I، S و پلاژیوگرانیت٬ها در جایگاه٬های مختلف زمین٬شناسی به روش LA-ICP-MS اندازه٬گیری شده و توزیع آن٬ها مورد بررسی قرار گرفته٬است. مقادیر عناصر Al، Ti، Fe، Mn، Na، K، P، Li، Rb، Be، Sr، Ga، Ge و Sn در کوارتز بالاتر از حد تشخیص دستگاه تعیین شد. نتایج بدست آمده نشان می٬دهد که علیرغم داشتن سن و محیط٬های متفاوت تشکیل، فراوانی و توزیع عناصر کمیاب در بلورهای کوارتز گرانتوئیدها با نوع و ماهیت ماگمای گرانیتی در ارتباط است. عناصر کمیاب در بلورهای کوارتز گرانیتوئیدهای نوع S دارای بیشترین فراوانی هستند (ppm 710-1111) و به دنبال آن٬ها گرانیتوئیدهای نوع I (ppm 287-438) و پلاژیوگرانیت٬ها (ppm 201- 116) قرار می٬گیرند. در بین عناصر کمیاب موجود در کوارتز، Al بیشترین فراوانی (ppm 18-216) را دارد و پس آن Ti (ppm 44-183) و Li (ppm 5-80) با مقادیر به نسبت بالا در شبکه بلور وارد می٬شوند. ضریب اشباع آلومینیم (ASI) مهم٬ترین عامل در توزیع Al در بلورهای کوارتز بوده و میزان Al با افزایش Ge/Ti افزایش می٬یابد. فراوانی توزیع و روند تغییرات عناصر Ga، Ge، Li و Rb در بلورهای کوارتز مشابه با Al می٬باشد. فراوانی Ti با افزایش ضریب تفریق کاهش می٬یابد و توزیع این عنصر در بلورهای کوارتز علاوه بر ماهیت و ترکیب ماگمای مادر به شرایط دما-فشار محیط نیز وابسته است. محاسبات ترمومتری به روش Titan Q (Ti در کوارتز) نشان می٬دهد که دمای تبلور کوارتز در گرانیتوئیدهای نوع S (به طور میانگین °C 776) بیشتر از گرانیتوئیدهای نوع I (به طور میانگین °C 707) و پلاژیوگرانیت٬ها (به طور میانگین °C 683) می٬باشد. سایر عناصر کمیاب در بلورهای کوارتز مورد مطالعه با توجه به غلظت بسیار پایین و تأثیر سایر عوامل همچون سیالات درگیر یا ادخال٬های بسیار ریز، توزیع نامنظم دارند.
نوع مطالعه:
مقاله پژوهشی |
موضوع مقاله:
پترولوژی دریافت: 1403/1/31 | پذیرش: 1403/2/24 | انتشار: 1403/2/31